KIRGIZLAR GELECEĞİNİ ARIYOR

Kırgızistan bir süredir karma karışık…Öncelikle topraklar karışık. Sonra insanların kafası allak bullak olmuş durumda. Ülkenin güneyinde yaşanan Özbek-Kırgız çatışması yaşanan bunalımı daha da derinleştiriyor. Bir zamanların demokrasi yıldızı Kırgızlar şimdilerde geçmişin sorgulamasını yapıyor ve geleceğini arıyor. Zira Kırgızistan’da Başkanlık sisteminden Yarı-Başkanlık sistemine geçiş süreci yaşanıyor. Bu gelişme bir zamanların kudretli ve tartışmasız devlet başkanlarını ilah olmaktan uzaklaştırıyor. Öyle ki eski liderler Akayev ve Bakiyev Kırgız halkının beyninde sistemsizlik ve yolsuzluklarla gündeme geliyor. Her ikisinin de aile ve yakın çevresine devletin bütün imkanlarını sunması hemen hemen her Kırgız’ın bilgisi halinde olan bir uygulama. Kırgız vatandaşlarla konuştuğumuzda özellikle devrik lider Bakiyev’in, 4 kardeş ve çocukları ile büyük bir hükümdarlığın temellerini atmaya çalıştığını anlıyoruz. Gerçekten kimse bunu inkar edemiyor. Ancak ülkenin oligarşik sisteminin bu ve benzer zenginler meydana getirdiği de gözden kaçırılmamalı. Kırgızistan’ın son dönemde yolsuzluk sıralamasında hayli üst sıralarda olması devlet başkanlarının yakın çevresi dışında milli gelirden adil olmayan paylar alan belli bir grubun varlığına işaret ediyor. Yine de bu yaklaşım bir servet düşmanlığı olarak değerlendirilmemeli. Burada servetin (gönencin ya da refahın) fırsat eşitliğine sahip insanlarca ve hakça bölüşümünden bahsediyoruz.

BAŞKANIN YETKİLERİ AZALTILIYOR

10 Ekim günü Kırgızistan’da parlamento seçimleri yapıldı. Seçimlerden koalisyon hükümeti çıktı. Zaten ülkenin bu bölünmüşlüğü içerisinde farklı bir tablonun meydana gelmesi zordu. Yeni durum, yer yer feodal yapının izlerini taşıyan siyasal ve bürokratik örgütlenmenin azınlık bir grup ile çoğunluk şeklinde nitelendirebileceğimiz milletin mensupları arasında yeni bir mücadelenin başlayacağını işaret ediyor. Nitekim seçim günü Kırgızistan Ankara Büyükelçiliğinde sohbet ettiğimiz Elçilik Müsteşarı Dr.Jıldız Uzakova bu çıkarımlara vurgu yapıyor. Uzakova Türkiye’yi çok iyi tanıyan bir diplomat. Yaklaşık 10 yıldır Türkiye’de. Akademisyen olarak görev yaparken ülkesine hizmet etme duygusu ağır basmış ve ülkesinin belki de en zor günlerinde Ankara’da Kırgızistan’ı temsil etme şansını bulmuş. Çünkü Uzakova bu şerefin he türlü kariyerden daha önemli olduğunu ifade ediyor ve yeni Cumhurbaşkanları Otunbayeva’nın milletiyle bütünleşmiş ve barışmış bir devlet düzeni kurmak istediğinin altını çiziyor. Sohbetimiz seçim atmosferinde daha da derinleşiyor. Büyükelçilik Müsteşarı Yıldız Uzakova aynı zamanda bir siyaset bilimi uzmanı. Bu sebeple çok çeşitli konuları konuştuk. İşte öne çıkan bazı hususlar:

• Seçimlerle birlikte Kırgızistan yarı başkanlık sistemine geçiş yapıyor. Bunun sebebi geride kalan devlet başkanlarının yetkilerini kötüye kullanmaları. Yakın çevrelerine avantaj yaratmaları. Ve en önemlisi halkı ezmeye çalışmaları. İşte yeni devlet başkanı Oytunbayeva kendi eliyle bu durumu düzeltmek istiyor.

• Seçimlerde 120 sandalye için 29 parti yarışıyor. Buna göre seçimlerde birkaç köklü parti öne çıkıyor. Özellikle koalisyon şansı yakalamış bu partilerin gerçekçi hedef ve projelerle halkın karşısına çıkma olasılığı yüksek görülüyor.

• Böylelikle devlet başkanı ile hükümet birbirini denetlerken, hükümeti oluşturan partilerde kontrollü geçiş için etkili bir zemin haline geliyor.

• Geriye dönüp bakıldığında liderlerin birinci yıllarında sözlerini tutmaya çalıştığını ancak sonraki yıllarda ihtirasların kurbanı olduğunun altını çiziyoruz. Demek ki tepe yönetiminin sınırsız yetkilerle donanması demokrasiyi sekteye uğratabiliyor.

• Yeni dönemle birlikte Türkiye’den ciddi yatırımlar Kırgızistan’a gitmeye hazırlanıyor. Geçen ay yapılan ekonomik forumla birlikte ülkeye istihdam yaratıcı yatırımların yapılması kararlaştırıldı. Ayrıca TİKA’da güney bölgesinde konut projelerini uygulamaya koyarak, Özbek-Kıgız gerginliğinin son bulmasına katkı sağlayacak.

01.11.2010

• 
• 
•